اقتصاد سياسي به زبان ساده(۴۵)
کار ساده و کار پيچيده يا مرکب
کاري را که احتياج به تخصص نداشته باشد، کار ساده ميگويند؛ مثلا" با داس گندم و يونجه درو کردن، کندن بوتههاي نخود با دست، به تلفن پاسخ دادن، نان از تنور در آوردن، واکس کفش زدن، جارو کردن، آبپاشي کردن، بستهبندي کردن دستي، نگهباني، کار در مرغداريها، گاوداريها و غيره.
اما کاري که به آموزش و تخصص نياز داشته باشد، چه اين آموزش و تخصص از طرف خودمان باشد و چه به وسيلهي سرمايهدار، انجام گرفته باشد، کار پيچيده يا مرکب ميگويند. مانند کار خلبان، رانندههاي ماشين سنگين، درو کردن گندم با کمباين، کارگري که خط توليد کارخانهاي را کنترل ميکند، مهندسان، پزشکان، استادان، معلمان، پرستاران، کارگران فني و غيره.
در زماني که صنعتگران کارگاهي رواج زياد داشت، رابطهاي بين استاد (کار پيچيده يا مرکب) و شاگرد (کار ساده) برقرار بود. در اين رابطه استاد در طول زمان زيادي تخصص خود را به شاگرد منتقل ميکند تا شاگرد او از کارگر ساده بودن به کارگري که کار پيچيده يا مرکب انجام ميدهد، تبديل شود.
چرا استاد و شاگرد که هر دو به طور يکسان از نظر زمان، با هم کار ميکنند اما يکي (استاد) دستمزد بيشتري از ديگري (شاگرد) دريافت ميدارد؟
کاري که شاگرد انجام ميدهد کار ساده و کاري که استاد انجام ميدهد، کار پيچيده يا مرکب است. استادکار سالها کار کرده و در حين انجام کار، آموزش ديده و به کارگر متخصص تبديل گرديده است. بنابراين هنگامي که کار ميکند از تجربه و تخصصي که طي ساليان گذشته کسب کرده نيز استفاده ميکند و آن را بر روي مورد کار يا موضوع کار، به حيطهي عمل در ميآورد.
هرکسي ميتواند در کنار استادکار، چيزهايي از قبيل چکش، آچار، انبردست و غيره را جابجا کند ولي هرکسي نميتواند مکانيک اتومبيل باشد. هرکسي ميتواند آجر به دست استاد بنا بدهد، اما هرکسي نميتواند بنا باشد. هرکسي ميتواند قطعات راديو و ساعت را جابجا کند اما هرکسي نميتواند راديو و يا ساعت بسازد.
کار پيچيده يا مرکب از مجموعهاي از کارهاي ساده تشکيل شده است.
هرچه کار پيچيدهتر باشد بازدهي کار هم افزايش مييابد. مانند درو کردن گندم با داس (کار ساده) بازدهي کم اما درو کردن با کمباين (کار پيچيده يا مرکب) بازدهي بيشتر دارد.
کارل مارکس مينويسد:
"كار پيچيده فقط تصاعد هندسي يا دقيقتر مضروب كار ساده است، به گونهاي كه مقدار كوچكي از كار پيچيده، با مقدار بزرگتري از كار ساده برابر است. ... ممكن است كالايي محصول پيچيدهترين كار ممكن باشد اما ارزشش آن را با محصول كار ساده برابر ميكند، از اين رو فقط بازنمود مقدار مشخصي از آن كار ساده است1."
1 مارکس. کارل ؛ كاپيتال جلد يكم ص 72 ترجمه حسن مرتضوي، چاپ يكم سال 1386 انتشارات آگاه
نظرات شما عزیزان: